‘Creativiteit is een wezenlijk element, een basisvaardigheid in ons leven.’
Deze stelling en hoe de creativiteit in jezelf te benutten en ontwikkelen, vormt de kern van de workshop ‘How to be more creative’ van The School of Life Amsterdam, waar ik 23 september 2015 aan deelnam. In de workshop daagt Frits Philips uit om anders te kijken en iets anders te doen dan wat je altijd deed. De workshop zit vol visies op creativiteit, inspiratie, oefeningen en tips, bijvoorbeeld om het creatieve proces bij jezelf en bij anderen te stimuleren, hoe je je onderbewuste aan het werk kan zetten, om je eigen muze te maken en om de omgeving te creëren die jou tot creativiteit prikkelt. Een paar inzichten die de workshop mij heeft opgeleverd in relatie tot de secretarisrol wil ik graag delen.*
Het werken in een strategisch complexe rol als secretaris vraagt heel wat creativiteit. Hoe ga je bijvoorbeeld om met grootschalige, ingrijpende veranderingen zoals nu in de zorg? Hoe leg je verbindingen, geef je processen vorm en hoe ga je om met de vertaling van de visie naar dagelijkse werkzaamheden? Welke formulering en vorm kies je voor een verslag of beleidsdocument? Dit zijn slechts enkele vragen waar je als secretaris mee te maken kunt krijgen.
Met deze vraagstukken kan je aan de slag volgens gangbare werkwijzen in jouw organisatie. Er zijn legio organisaties waar de jaarplannen, de beleids- en beheercyclus, overlegstructuren etc. jarenlang dezelfde vorm houden. Het werkt (of lijkt te werken) en een directe aanleiding om het eens anders aan te pakken wordt of niet gevoeld of alternatieven worden niet gezien, omdat de organisatie vastzit in zelfgecreëerde patronen. Reden om juist aan de slag te gaan met iets anders: het is goed voor je gezondheid om van de gebaande paden af te stappen, nieuwe inzichten te ontdekken en energie te genereren. Het brengt je verder!
Volgens filosoof Daniel Pink is creativiteit juist nu belangrijk. Wij bevinden ons volgens hem in een overgang van het informatietijdperk naar het conceptuele tijdperk: een tijdperk waar steeds meer belang wordt gehecht aan menselijke eigenschappen en vaardigheden zoals creativiteit, spel en empathie. Creativiteit is essentieel om ons te ontworstelen aan de systemen die we hebben gecreëerd en waarvan we nu gevangenen zijn, en te kunnen floreren.
Creativiteit brengt je dus vooruit. Als je, als individu maar ook als groep, vastzit in een discussie, dan kan het helpen om even iets heel anders te gaan doen, bijvoorbeeld om te gaan tekenen, knutselen en/of om te veranderen van omgeving. Terwijl je met iets anders bezig bent gaat je onderbewuste aan het werk met alles wat je tot dan toe hebt verzameld, onderzocht, gezien, gehoord etc. Dan komt het eureka!-moment vanzelf.
Wat bij mij goed werkt is om te gaan wandelen. Het is alsof de beweging van het wandelen en de verandering van omgeving mij helpen los te laten en mijn onderbewuste in beweging te brengen. Ik hoef alleen maar te wandelen, mijn omgeving te observeren en te vertrouwen op het proces. De ideeën komen dan vanzelf opborrelen, om te worden ‘gevangen’. Dat is overigens makkelijker gezegd dan gedaan. Ik kreeg de tip om ter inspiratie de TED-talk van Elizabeth Gilbert te bekijken.
Het proces is waar ‘the magic happens’. Maar al te vaak geven we hieraan geen ruimte en richten wij ons op het behalen van een bepaald doel in een bepaalde tijd, zoals het opleveren van een meerjarenplan. Het gezamenlijk doorleven van het proces om tot dit plan te komen wordt vaak onderschat. Als secretaris kan je vanuit jouw centrale en relatief neutrale rol een creatieve invulling van het proces stimuleren en faciliteren. Zo creëer je betrokkenheid en energie. Het proces maakt dat het document gaat leven, mensen voelen zich er onderdeel van en zullen ervoor zorgen dat ook de uitvoering ineens veel soepeler verloopt.
Om op te broeden
Koester verveling, want ‘verveling is de betoverde vogel die het ei van ervaring uitbroedt.’ (Walter Benjamin, filosoof)
* De workshop How to be more creative wordt nog gegeven, zie hiervoor de agenda van The School of Life Amsterdam.
de secretarisvogel 